De wereld is niet plat

Project Tocqueville, Religie en Democratie

Meld je nu aan voor de Nieuwsbrief!

In de verre omgeving van Utrecht is de Domtoren het belangrijkste oriëntatiepunt op kerktorende stad. Daaraan kunnen de toppen van de Rabobank en het Stadskantoor niet tippen.[i] Kerktorens in onze stads- en landschapsgezichten herinneren ons eraan dat de wereld niet plat is.[ii] In veel andere plaatsen hebben kerktorens als hoogste bouwwerken plaats moeten maken voor andere. Lees verder

Burgerlijke rechter en religieuze echtverbintenis

De burgerlijke rechter en de religieuze echtverbintenis – niet zo’n gek wetsvoorstel

‘Kabinet wil beëindiging ‘huwelijkse gevangenschap’ vergemakkelijken,’ zo kopte kofferNOS.nl op 27 november 2019.[i] In het korte berichtje stond verder te lezen: “Rechters krijgen, wat het kabinet betreft, de mogelijkheid om in één procedure zowel de echtscheiding als de ontbinding van het religieus huwelijk te regelen.” De minister voor Rechtsbescherming onder wiens verantwoordelijkheid het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer was ingediend, wilde volgens hetzelfde NOS-bericht ‘vrouwen helpen die in “huwelijkse gevangenschap” leven, omdat het moeilijk is om een religieus huwelijk te ontbinden’. Voeg daar een lovend commentaar vanuit de politiek bij en het is goed voor te stellen dat vanuit kerkelijke kring op deze berichtgeving met argwaan of afkeuring werd gereageerd. Lees verder

Zacht = hard

Project Tocqueville, Religie en Democratie

De ‘zachte sector’ – een echt precieze omschrijving hebben wij niet meteen. Toch zal portemonneeiedereen direct denken aan zaken als maatschappelijk werk, welzijnswerk, cultuur, en zorg voor ouderen of zwakken. Ook de associaties met vrijwilligerswerk en subsidies komen waarschijnlijk al snel om de hoek kijken. Beelden van goed bedoelende mensen die ook in hun vrije tijd veel voor anderen over hebben – vaak op amateuristische wijze – en van professionals op sandalen en geitenwollen sokken – als die nog bestaan passen daar naadloos bij. Lees verder

Huwelijkssluiting mag geen commercieel verdienmodel voor BN-ers worden*

BN-ers hebben een nieuwe niche gevonden om zich te manifesteren. Sinds kort werpenrose-1642970_1280 sommigen zich op de markt voor huwelijkssluitingen. De Telegraaf maakte er uitgebreid melding van en RTL Boulevard wijdde er een item aan. Compleet met enkele interviews met ‘trouwlustige’ BN-ers en een studiopanel dat vooral mee grapte. Er is een heus ‘uitzendbureau’ opgericht waar aangesloten BN-ers ‘geboekt’ kunnen worden. De aanstaande echtelieden kunnen zich zo op de spreekwoordelijk mooiste dag van hun leven Lees verder

Respect? Een beetje hoffelijkheid graag!

Project Tocqueville, Religie en Democratie

Nederlanders storen zich massaal aan ‘groeiende onverdraagzaamheid, asociaal pretty-woman-1509959_960_720gedrag en de ik-cultuur’.[i] Om het even goed in perspectief te plaatsen: het klimaat, bijvoorbeeld, waar de laatste jaren zoveel aandacht voor is, komt pas op plaats 7 terug op het lijstje waar wij Nederlanders ons zorgen over maken.

Al jaren vormen ‘waarden en normen’ een grote bron van ongenoegen in de samenleving. Lees verder

Geliefd en verafschuwd: instituties*

Tocqueville-project: Tocqueville, Religie en Democratie

Een samenleving kan niet zonder instituties. Of het nu om de overheid gaat, om peabody-institute-1629259_960_720bedrijven of om maatschappelijke instellingen, zonder een organisatievorm gaat het niet. Instituties staan borg voor een zekere bestendigheid. Zij reiken basispatronen aan voor onderlinge verhoudingen en maken deelname aan het openbare leven mogelijk. Om iets duurzaams tot stand te brengen dat boven de toevallig betrokken personen uitstijgt, zijn instituties nodig.

Nederlanders hebben een tweeslachtige houding ten opzichte van overheidsinstituties. Lees verder

Een vaasje zonder bloemen*

Project Tocqueville, Religie en Democratie

Religie en democratie: in Nederland anno 2019 lijken dit begrippen die op zijn best nietswordpress-265132_960_720 met elkaar te maken hebben en op zijn slechtst elkaar maar moeilijk verdragen. De democratie draait gewoon door in onze geseculariseerde samenleving en wanneer religie in het nieuws komt, is het vooral vanwege de wrijving die zij oplevert met de moderne samenleving. Maar is dat niet een te beperkte blik? Lees verder

Niks mis met het verbod op majesteitsschennis*

Na de wat lacherige ophef over de vervolging van een actievoerder wegens 20160427amajesteitsschennis, kon het niet uitblijven. Het delict van majesteitsschennis zelf wordt ter discussie gesteld. De eerste commentaren in de kranten waren even gratuit als voorspelbaar: het wetsartikel is ‘archaïsch’, ‘absurd’, ‘onzalig’. De teneur is duidelijk: waarom zou de koning anders behandeld moeten worden dan wij? En zijn wij na de vreselijke voorvallen in Parijs niet allemaal ‘Charlie Hebdo’?

Lees verder

Geloof in het Koninkrijk: terugblikken en vooruitzien !

Met een groots spektakel is op 30  november 2013 de landing van Prins Willemtime-3321330_960_720 Frederik op het strand van Scheveningen herdacht, precies 200 jaar geleden. Met deze festiviteit wordt de viering van 200 jaar Koninkrijk ingeluid, een viering die het komende jaar in het hele land in allerlei evenementen een vervolg krijgt. De prins die in Nederland was aangekomen, kreeg de titel van ‘soevereine vorst’ aangeboden en hij aanvaardde die onder de voorwaarde dat er een ‘wijze constitutie’ zou worden vastgesteld. Een paar maanden later, in maart 1814, was die constitutie, de Grondwet van 1814, een feit en het jaar daarop werd Willem Frederik Koning Willem I. Een nieuw tijdperk in de geschiedenis van Nederland was geboren. Het tweede eeuwfeest dat vandaag van start gaat, nodigt natuurlijk uit tot terugblikken en vooruitkijken.

Wat zijn nu de meest kleurrijke hoofdstukken van die Nederlandse geschiedenis? Lees verder

Nieuw boek ‘200 Jaar Koninkrijk: religie, staat en samenleving’

De meest kleurrijke hoofdstukken van de Nederlandse staatkundige geschiedenis200 jaar koninkrijk liggen wel op het snijvlak van religie, staat en samenleving. De laatste jaren is deze verhouding opnieuw onderwerp van een levendig maatschappelijke en politiek debat. Het 200-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden vormt de aanleiding om de verhouding tussen religie, staat, en samenleving onder de loep te nemen.

Wat zegt het herleefde debat over religie over de Nederlandse samenleving anno 2013? Zijn er constanten in de godsdienstpolitiek van de Oranjevorsten en die van de moderne staat? Is de betekenis van religieus geïnspireerde waarden niet aan een maatschappelijke herwaardering toe? Is de ongemakkelijke verhouding tussen religie en de markt terecht? Zijn wij burgerschap niet te zeer gaan versmallen tot de relatie met de staat? Vragen als deze zijn uitgangspunt van dit boek. Aan de hand daarvan worden de diepterelaties tussen religie in de verhouding tot overheid, samenleving, markt en burgerschap onderzocht. Lees verder