CDA komt met begrenzing van vrijheden juist op voor rechtsstaat*

Dat het CDA zou willen tornen aan de rechtsstaat, daarvan is geen sprake. Trouw hammer-620011_960_720corrigeerde gisteren al deze eerder getrokken conclusie (voorpagina, 23 september). Rechtsstaat en democratie zijn immers de pijlers waarop het rechtsbestel van onze staat gegrondvest is. De veranderende tijden vragen wél om een visie op de balans tussen de vrijheid van het individu en het belang van de samenleving. Wat wordt in de analyse van politiek redacteur Lex Oomkes – ‘CDA drijft weg van het midden’ –nu precies ten tonele gevoerd?

Dat is het pleidooi dat organisaties die de democratische rechtsstaat afwijzen, verboden kunnen worden. ‘Ook de vrijheid van meningsuiting is wat het CDA betreft niet absoluut, het verheerlijken van geweld moet verboden worden’, stelt Oomkes.

Strafbaar

Nu al maakt het huidige Burgerlijk Wetboek het mogelijk dat een organisatie verboden wordt verklaard en wordt ontbonden. Het toch voortzetten van zo’n organisatie is strafbaar. En daarvan wordt een enkele keer ook gebruik gemaakt.

Dat merkte bijvoorbeeld pedovereniging Martijn in 2014. Die moest stoppen na een uitspraak van de Hoge Raad. Beslissend is of de organisatie zich keert tegen de openbare orde. Zijn deze bepalingen die sinds jaar en dag in het wetboek staan een aantasting van de rechtsstaat? Is het specifieker benoemen daarvan dat dan wel? Mij dunkt dat de overheid juist vanuit het perspectief van de rechtsstaat haar verantwoordelijkheid heeft voor het in stand houden van de rechtsstaat.

En is de vrijheid van meningsuiting absoluut?

Een fundamenteel recht is het zeker, maar absoluut: nee. Het is een grote misvatting te denken dat dit zo is. Er zijn talloze beperkingen van die vrijheid, binnen en buiten de strafwet en dat is altijd zo geweest. Tot laat in de jaren negentig ging de strafwet zelfs steeds verder met het beperken van de vrije meningsuiting. Naast bijvoorbeeld ras, levensovertuiging en seksuele gerichtheid, werden ook handicap en geslacht opgenomen als grond voor strafbare discriminatie. En de strafmaat werd in sommige gevallen hoger.

Verheerlijken geweld

Grondrechten horen onlosmakelijk bij de rechtsstaat. Gerechtvaardigde beperkingen
ervan ook. Bij het onderhouden van de democratische rechtsstaat kan ook een bepaling tegen verheerlijken van geweld een rol spelen. De politieke wind rond vrijheid van meningsuiting is nu een andere dan voorheen. Momenteel staat juist het slopen van bescherming van personen, groepen en instituties tegen uitingen centraal.
Nadat de smalende godslastering uit de strafwet is verdwenen, is de blik van
sommigen nu op de majesteitsschennis gevallen.

Krenken 

Het CDA neemt afstand van een opvatting van vrijheid die het krenken van
anderen tot ultieme vrijheid bestempelt. Drijft het CDA daarmee weg uit
het midden, zoals Oomkes stelt? Volgens mij niet, het is maar wat je onder
het midden verstaat. En belangrijker, er zijn in elk geval goede juridische en
maatschappelijke argumenten voor deze visie.
Natuurlijk is bij de toepassing van al deze wetsbepalingen terughoudendheid
op zijn plaats en in elk geval tact en beleid. Dat klinkt misschien wat paradoxaal.
Maar het Nederlandse Openbaar Ministerie en de rechtspraak hakken al jaren
met dit bijltje. Wordt hiermee aan de rechtsstaat getornd? Het antwoord
is duidelijk: natuurlijk niet.

 

* Dit artikel verscheen eerder in Trouw, woensdag 28 september 2016, p.21.

 

 

Delen:

    Geef een reactie

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

    De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>